capitulum XII

1. Flumen est Arar, quod per fines Haeduorum et Sequanorum in Rhodanum influit, incredibili lenitate ablativus limitationisablativus temporisablativus modiablativus qualitatis, ita ut oculis in utram partem fluat iudicari non possit. Id Helvetii ratibus ac (=naviculis levibus) iunctis transibant.

2. Ubi per exploratores Caesar certior factus est tres iam partes copiarum Helvetios (=trans id flumen duxisse), quartam vero partem (↔︎ ultra) flumen Ararim reliquam esse, de tertia vigilia cum legionibus tribus e castris profectus ad eam partem pervenit quae numquamnondumiamnecdum flumen transierat.

3. Eos (↔︎ expeditos) et (= non expectantes; < opinor) adgressus magnam partem eorum concidit; reliqui sese fugae mandarunt atque in proximas silvas (=occultaverunt).

4. Is pagus appellabatur Tigurinus; nam omnis civitas Helvetia in quattuor pagos divisa est. Hic pagus unus, cum domo exisset, patrum nostrorum memoria ablativus limitationisablativus temporisablativus modiablativus qualitatis L. Cassium consulem interfecerat et eius exercitum sub iugum miserat.

5. Ita sive casu sive consilio deorum immortalium quae pars civitatis Helvetiae (=magnam et notam; < signum) calamitatem populo Romano intulerat, ea princeps poenam persolvit. Qua in re Caesar non solum publicas, sed etiam privatas iniurias (ulciscor, pf. ind. pass.), quod eius soceri L. Pisonis avum, L. Pisonem legatum, Tigurini eodem proelio quo Cassium interfecerant.